لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 191 صفحه
قسمتی از متن word (..doc) :
1
2
بخش یک(املاک)
روش قبول درخواست ثبت املاک
ثبت املاک و اسناد که موضوع قانون ثبت است مانند هر قانون دیگر از قبیل قانون مدنی و کیفری و غیره برای خود هدفی دارد که یکی از اهداف عمده و اساسی ثبت املاک حفظ مالکیت مالکین و ذوی الحقوق نسبت به آنهاست تا از تجاوز و تعدی دیگران در امان بماند و مالکیت افراد از امنیت برخوردار باشد با این مقدمه و بموجب ماده 9 قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 26 اسفند 1310 مقرر گردید که از تاریخ تصویب قانون در نقاطی که اداره ثبت وجود داد و در سایر نقاط پس از تشکیل اداه ثبت کلیه اموال غیر منقول هر ناحیه به ثبت برسد و سایر نقاط پس از تشکیل اداره ثبت کلیه اموال غیر منقول هر ناحیه به ثبت برسد و لذا عده کثیری از مردم در اجرای ماده 10 و 11 قانون مذکور در وقت مقرر نبادرت به ثبت املاک خود در اقصی نقاط کشور نموده اند.
1
2
بخش یک(املاک)
روش قبول درخواست ثبت املاک
ثبت املاک و اسناد که موضوع قانون ثبت است مانند هر قانون دیگر از قبیل قانون مدنی و کیفری و غیره برای خود هدفی دارد که یکی از اهداف عمده و اساسی ثبت املاک حفظ مالکیت مالکین و ذوی الحقوق نسبت به آنهاست تا از تجاوز و تعدی دیگران در امان بماند و مالکیت افراد از امنیت برخوردار باشد با این مقدمه و بموجب ماده 9 قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 26 اسفند 1310 مقرر گردید که از تاریخ تصویب قانون در نقاطی که اداره ثبت وجود داد و در سایر نقاط پس از تشکیل اداه ثبت کلیه اموال غیر منقول هر ناحیه به ثبت برسد و سایر نقاط پس از تشکیل اداره ثبت کلیه اموال غیر منقول هر ناحیه به ثبت برسد و لذا عده کثیری از مردم در اجرای ماده 10 و 11 قانون مذکور در وقت مقرر نبادرت به ثبت املاک خود در اقصی نقاط کشور نموده اند.
1
2
بخش یک(املاک)
روش قبول درخواست ثبت املاک
ثبت املاک و اسناد که موضوع قانون ثبت است مانند هر قانون دیگر از قبیل قانون مدنی و کیفری و غیره برای خود هدفی دارد که یکی از اهداف عمده و اساسی ثبت املاک حفظ مالکیت مالکین و ذوی الحقوق نسبت به آنهاست تا از تجاوز و تعدی دیگران در امان بماند و مالکیت افراد از امنیت برخوردار باشد با این مقدمه و بموجب ماده 9 قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 26 اسفند 1310 مقرر گردید که از تاریخ تصویب قانون در نقاطی که اداره ثبت وجود داد و در سایر نقاط پس از تشکیل اداه ثبت کلیه اموال غیر منقول هر ناحیه به ثبت برسد و سایر نقاط پس از تشکیل اداره ثبت کلیه اموال غیر منقول هر ناحیه به ثبت برسد و لذا عده کثیری از مردم در اجرای ماده 10 و 11 قانون مذکور در وقت مقرر نبادرت به ثبت املاک خود در اقصی نقاط کشور نموده اند.
1
2
بخش یک(املاک)
روش قبول درخواست ثبت املاک
ثبت املاک و اسناد که موضوع قانون ثبت است مانند هر قانون دیگر از قبیل قانون مدنی و کیفری و غیره برای خود هدفی دارد که یکی از اهداف عمده و اساسی ثبت املاک حفظ مالکیت مالکین و ذوی الحقوق نسبت به آنهاست تا از تجاوز و تعدی دیگران در امان بماند و مالکیت افراد از امنیت برخوردار باشد با این مقدمه و بموجب ماده 9 قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 26 اسفند 1310 مقرر گردید که از تاریخ تصویب قانون در نقاطی که اداره ثبت وجود داد و در سایر نقاط پس از تشکیل اداه ثبت کلیه اموال غیر منقول هر ناحیه به ثبت برسد و سایر نقاط پس از تشکیل اداره ثبت کلیه اموال غیر منقول هر ناحیه به ثبت برسد و لذا عده کثیری از مردم در اجرای ماده 10 و 11 قانون مذکور در وقت مقرر نبادرت به ثبت املاک خود در اقصی نقاط کشور نموده اند.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : powerpoint (..ppt) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید : 38 اسلاید
قسمتی از متن powerpoint (..ppt) :
به نام خدا
دوره دکتری حقوق عمومی
درس تحقیق در متون و اسناد حقوق عمومی
مباحث مقدماتی
تکالیف دانشجویان
انتخاب یکی از دسته های موضوعی مرتبط با آراء دیوان و تحلیل آن مطابق الگوی ارائه شده در کلاس و بحث
تحقیق در یکی از نظریه های قابل اعمال در تفسیر متون حقوق عمومی
ارائه گزارش هفتگی از نتایج پیشرفت تحقیقات
ارائه یک مقاله ( اختیاری)
منابع درس:
1- کتاب اصول حقوق اداری: دکتر هداوند و مشهدی
2-کتاب رویه قضایی در شعب دیوان عدالت اداری، دفتر نخست، معاونت آموزش و پژوهش دیوان
اهداف
آشنایی و تسلط پژوهشگران دکتری حقوق عمومی با مفهوم، قلمرو، انواع، نحوه تحلیل، شکل گیری، کاربرد، تفسیر و نسخ متون حقوق عمومی مشخصا تحلیل محتوای آراء دیوان عدالت اداری در چارچوب مباحث نظری مطروحه
موضوع
نحوه بررسی، تحلیل و تفسیر متون و اسناد حقوق عمومی( مشخصا قانون اساسی و آراء دیوان عدالت اداری)
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : powerpoint (..ppt) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید : 107 اسلاید
قسمتی از متن powerpoint (..ppt) :
بسم الله الرحمن الرحیم
جعل اسناد و راههای مقابله با آن
تعریف سند
درمعناى لغوى :
سند را همان تکیه گاه، آنچه پشت به آن دهن د و یا هر چیزى که بتوان به آن استناد جست و قابل اعتماد باشد، گویند.
در فرهنگ ادارى :
به طور کلى، سند، حاصل خدمت و فعالیتى است که افرادو سازمان هاى مختلف، به صورت نوشته یا اشکال مختلف دیگر، با رعایت موازین و مقررات، تهیه و تنظیم کرده ا ند، و براى مراجعات بعدى نگه داشته ا ند.
بنا به تعریف معاون پیشین اسناد ملی:
سند، هرگونه اطلاعاتی است که دردستگاه دولتی تولید شود یا به آن برسد و به طور دائمی در تصرف دولت باشد و از نظر قضائی، سیاسی، اجتماعی،هنری و تاریخی، ارزش نگهداری داشته باشد.
در قوانین مدنی ایران: سند، عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوا یا دفاع، قابل استناد و وسیلة اثبات باشد .
انواع اسناد
سند بر چند نوع است :
1 - سند در وجه حامل : نوشته ا ى که امضاکنندۀ آن تعهدمى کند، وجه یا وجوهى را در موعد معین، به هرکس که آن نوشته را ابراز دارد، بپردازد؛ یعنى دارندۀ آن،مالک آن شناخته مى شود .
2 - سند رسمى : سندى است که در ادارۀ ثبت اسناد واملاک و یا دفترهای اسناد رسمى یا در نزد مرجعى
ذیصلاح یا سایر مأموران رسمى ، در حدود صلاحیت آن ها و بر طبق مقررات قانونى تنظیم شده باشد .
3 - سند عادى : هر سندی که رسمى نباشد، بر مبنای قانون، سند عادى تلقی می گردد . در واقع، سندى که فاقد شرایط سند رسمی باشد، سند عادی است .
قانونگذار، از حیث اعتبار و آثار حقوقى، اسناد را به سه دستة رسمى، عادى و لازم ا لاجرا ، تقسیم کرده است .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : powerpoint (..ppt) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید : 107 اسلاید
قسمتی از متن powerpoint (..ppt) :
بسم الله الرحمن الرحیم
جعل اسناد و راههای مقابله با آن
تعریف سند
درمعناى لغوى :
سند را همان تکیه گاه، آنچه پشت به آن دهن د و یا هر چیزى که بتوان به آن استناد جست و قابل اعتماد باشد، گویند.
در فرهنگ ادارى :
به طور کلى، سند، حاصل خدمت و فعالیتى است که افرادو سازمان هاى مختلف، به صورت نوشته یا اشکال مختلف دیگر، با رعایت موازین و مقررات، تهیه و تنظیم کرده ا ند، و براى مراجعات بعدى نگه داشته ا ند.
بنا به تعریف معاون پیشین اسناد ملی:
سند، هرگونه اطلاعاتی است که دردستگاه دولتی تولید شود یا به آن برسد و به طور دائمی در تصرف دولت باشد و از نظر قضائی، سیاسی، اجتماعی،هنری و تاریخی، ارزش نگهداری داشته باشد.
در قوانین مدنی ایران: سند، عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوا یا دفاع، قابل استناد و وسیلة اثبات باشد .
انواع اسناد
سند بر چند نوع است :
1 - سند در وجه حامل : نوشته ا ى که امضاکنندۀ آن تعهدمى کند، وجه یا وجوهى را در موعد معین، به هرکس که آن نوشته را ابراز دارد، بپردازد؛ یعنى دارندۀ آن،مالک آن شناخته مى شود .
2 - سند رسمى : سندى است که در ادارۀ ثبت اسناد واملاک و یا دفترهای اسناد رسمى یا در نزد مرجعى
ذیصلاح یا سایر مأموران رسمى ، در حدود صلاحیت آن ها و بر طبق مقررات قانونى تنظیم شده باشد .
3 - سند عادى : هر سندی که رسمى نباشد، بر مبنای قانون، سند عادى تلقی می گردد . در واقع، سندى که فاقد شرایط سند رسمی باشد، سند عادی است .
قانونگذار، از حیث اعتبار و آثار حقوقى، اسناد را به سه دستة رسمى، عادى و لازم ا لاجرا ، تقسیم کرده است .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : powerpoint (..ppt) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید : 107 اسلاید
قسمتی از متن powerpoint (..ppt) :
بسم الله الرحمن الرحیم
جعل اسناد و راههای مقابله با آن
تعریف سند
درمعناى لغوى :
سند را همان تکیه گاه، آنچه پشت به آن دهن د و یا هر چیزى که بتوان به آن استناد جست و قابل اعتماد باشد، گویند.
در فرهنگ ادارى :
به طور کلى، سند، حاصل خدمت و فعالیتى است که افرادو سازمان هاى مختلف، به صورت نوشته یا اشکال مختلف دیگر، با رعایت موازین و مقررات، تهیه و تنظیم کرده ا ند، و براى مراجعات بعدى نگه داشته ا ند.
بنا به تعریف معاون پیشین اسناد ملی:
سند، هرگونه اطلاعاتی است که دردستگاه دولتی تولید شود یا به آن برسد و به طور دائمی در تصرف دولت باشد و از نظر قضائی، سیاسی، اجتماعی،هنری و تاریخی، ارزش نگهداری داشته باشد.
در قوانین مدنی ایران: سند، عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوا یا دفاع، قابل استناد و وسیلة اثبات باشد .
انواع اسناد
سند بر چند نوع است :
1 - سند در وجه حامل : نوشته ا ى که امضاکنندۀ آن تعهدمى کند، وجه یا وجوهى را در موعد معین، به هرکس که آن نوشته را ابراز دارد، بپردازد؛ یعنى دارندۀ آن،مالک آن شناخته مى شود .
2 - سند رسمى : سندى است که در ادارۀ ثبت اسناد واملاک و یا دفترهای اسناد رسمى یا در نزد مرجعى
ذیصلاح یا سایر مأموران رسمى ، در حدود صلاحیت آن ها و بر طبق مقررات قانونى تنظیم شده باشد .
3 - سند عادى : هر سندی که رسمى نباشد، بر مبنای قانون، سند عادى تلقی می گردد . در واقع، سندى که فاقد شرایط سند رسمی باشد، سند عادی است .
قانونگذار، از حیث اعتبار و آثار حقوقى، اسناد را به سه دستة رسمى، عادى و لازم ا لاجرا ، تقسیم کرده است .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : پاورپوینت
نوع فایل : powerpoint (..ppt) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد اسلاید : 107 اسلاید
قسمتی از متن powerpoint (..ppt) :
بسم الله الرحمن الرحیم
جعل اسناد و راههای مقابله با آن
تعریف سند
درمعناى لغوى :
سند را همان تکیه گاه، آنچه پشت به آن دهن د و یا هر چیزى که بتوان به آن استناد جست و قابل اعتماد باشد، گویند.
در فرهنگ ادارى :
به طور کلى، سند، حاصل خدمت و فعالیتى است که افرادو سازمان هاى مختلف، به صورت نوشته یا اشکال مختلف دیگر، با رعایت موازین و مقررات، تهیه و تنظیم کرده ا ند، و براى مراجعات بعدى نگه داشته ا ند.
بنا به تعریف معاون پیشین اسناد ملی:
سند، هرگونه اطلاعاتی است که دردستگاه دولتی تولید شود یا به آن برسد و به طور دائمی در تصرف دولت باشد و از نظر قضائی، سیاسی، اجتماعی،هنری و تاریخی، ارزش نگهداری داشته باشد.
در قوانین مدنی ایران: سند، عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوا یا دفاع، قابل استناد و وسیلة اثبات باشد .
انواع اسناد
سند بر چند نوع است :
1 - سند در وجه حامل : نوشته ا ى که امضاکنندۀ آن تعهدمى کند، وجه یا وجوهى را در موعد معین، به هرکس که آن نوشته را ابراز دارد، بپردازد؛ یعنى دارندۀ آن،مالک آن شناخته مى شود .
2 - سند رسمى : سندى است که در ادارۀ ثبت اسناد واملاک و یا دفترهای اسناد رسمى یا در نزد مرجعى
ذیصلاح یا سایر مأموران رسمى ، در حدود صلاحیت آن ها و بر طبق مقررات قانونى تنظیم شده باشد .
3 - سند عادى : هر سندی که رسمى نباشد، بر مبنای قانون، سند عادى تلقی می گردد . در واقع، سندى که فاقد شرایط سند رسمی باشد، سند عادی است .
قانونگذار، از حیث اعتبار و آثار حقوقى، اسناد را به سه دستة رسمى، عادى و لازم ا لاجرا ، تقسیم کرده است .
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 25 صفحه
قسمتی از متن word (..doc) :
* بررسی قواعد عمومی قراردادها در اسناد تجاری
فاطمه اسدی (پژوهشگر) بخش اول
مقدمه
با اینکه قریب به سه ربع قرن از وضع قانون تجارت ما میگذرد هنوز اسناد تجاری به نحو اخص کلمه (برات، سفته، چک) جای خود را به طور کامل در فرایندهای تجاری باز نکرده است و فقط تا حدودی چک توانسته بیشتر مورد استفاده مردم قرار گیرد. قانون تجارت ما در زمینه اسناد تجاری نتوانسته به طور کامل همه مقررات مربوطه را به طور روشن و کاربردی ریشهیابی نماید و ناگزیریم که در مواردی که سکوت نموده به قواعد عام حقوق مدنی رجوع کنیم.
شرایط اساسی هر معامله را قصد و رضا، اهلیت طرفین، موضوع معین و مشروعیت جهت معامله تشکیل میدهند و فقدان هر یک ازاینها بطلان یا عدم نفوذ هر معاملهای را به همراه دارد. هر گاه معاملهای باطل و سند آن مورد نقل و انتقال واقع شده باشد، چون انتقال به ناقل به طور قانونی تحقق نپذیرفته است، باطل قلمداد میشود.
اما در زمینه تجارتاین اصول با قواعد اسناد تجاری سازگار نیست. اصل مشترک احکام در اسناد مدنی و اسناد تجاری نمیتواند جریان یابد، اما قابل ذکر است که اسناد تجاری نیز ماهیتاً مشمول اصول کلی حقوقی میباشند و از لحاظ ماهوی تنظیم آنها تابع شرایط اساسی برای صحت معامله است. ولی عدم رعایت هر یک ازاین شرایط باعث بطلان و یا عدم نفوذ سند تجاری نمیگردد. در قلمرو حقوق تجارت وقتی یک سند تجاری درجریان گردش قرار گرفت، فقدان هر یک از شرایط اساسی موجب سلب اعتبار اسناد تجاری و مسئولیت سایر امضاکنندگان نخواهد بود.
در این مقاله سعی نمودهایم قواعد عمومیقراردادها را در اسناد تجاری بررسی نماییم و مشخص کنیم که اسناد تجاری از لحاظ نقل و انتقالات ماهیتاً یک قرارداد تجاری است و چون قرارداد است و قانون تجارت راجع به آن چیزی بیان ننموده است، قواعد عمومیقراردادها را در حقوق مدنی با آنها مقایسه کرده. چون اسناد تجاری وسیله سهل و مناسبی برای پرداخت و کسب اعتبار میباشند و نقشی نظیر پول دارند با این تفاوت که تا زمانی که پرداخت کاملاً صورت نگرفته است، موجب اسقاط تعهد بدهکار نمیشوند.
قانونگذار از این اسناد که بیشتر به خاطر تسهیل تجارت بوجود آمده است، حمایت کرده و حتی برای چک امتیازات خاصی قائل شده است. دراین مقاله سعی شده به تماماین موارد پرداخته شود.
فصل اول- مفهوم اسناد تجاری
گفتار اول: تعریف سند و انواع آن
همانطور که میدانیم سند در لغت چیزی است که بدان اعتماد کنند و «نوشتهای که در اثبات اعمال حقوقی به کار میرود در صورتی سند است که بوسیله شخص یا اشخاصی که در ایجاد آن اثر دارند، تنظیم شود.»
ماده۱۲۸۶قانون مدنی سند را چنین تعریف مینماید: «سند عبارتست از هر نوشته که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد.»
سند در این ماده از نظر اعتبار به دو نوع رسمی و عادی تقسیم شده است.
اول: سند رسمینوشتهای است که در اداره ثبت اسناد و املاک یا دفاتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مامورین رسمیدر حدود صلاحیت آنها و برطبق مقررات قانونی تنظیم شده باشد (ماده
۱۲۸۷قانون مدنی).
دوم: سند عادی به سندی اطلاق میشود که بوسیله افراد تنظیم شده مشروط بر آن که مامورین رسمیطبق مقررات قانونی در آن مداخله نداشته باشند. ماده۱۲۸۹ قانون مدنی در مورد اسناد عادی میگوید: « غیر از اسناد مذکور در ماده۱۲۸۷ قانون مدنی سایر اسناد، عادی است.»
پس برات، سفته و چک جزء اسناد عادی به شمار میروند و قانونگذار اصل را بر عادی بودن اسناد در حقوق خصوصی بنا نهاده ولذا اسناد تجاری که تشریفات تنظیم اسناد رسمیرا ندارند عادی محسوب میشوند.
البته به نظر میرسد سند با توجه به اینکه یک ابزار اثبات مالکیت به شمار میرود و معامله تنها روش کسب مالکیت است و با توجه به اهمیت سند و نقش مهم آن، قانون مدنی آن را در قسمت مربوط به ادله اثبات دعوی قرار داده و مواردی را به آن اختصاص داده است.
با توجه به قانون مدنی (ماده ۱۲۴۸) چنین مشخص میشود که تحریر سند در زمان اتفاق عمل حقوقی انجام میشود تا در مقام احقاق حق به کار آید.
جهات افتراق سند رسمی با سند عادی
سند رسمیدارای قدرت اجرایی است، زیرا قطع نظر از آن که میتوان برای سند رسمیاجرائیه صادر کرد، تاریخ سند مزبور هم از نظر اصحاب دعوی و اشخاص ثالث موثر است (ماده۱۲۹۰ قانون مدنی)؛ در صورتیکه سند عادی نه تنها قدرت اجرایی ندارد، بلکه تاریخ سند مزبور علیه اشخاص ثالث بیاثر است. نسبت به سند رسمی فقط میتوان ادعای جعل نمود. ولی نسبت به سند عادی جعل و انکار و تردید، هر سه موضوعیت دارد.
سند رسمی از نظر تنظیم، تابع شرایط خاصی است. از قبیل حضور در دفتر اسناد رسمی و ثبت متن سند و الصاق تمبر و امضا و غیره؛ در صورتی که سند عادی از چنین تشریفاتی برخوردار نمیباشد.
گفتار دوم: مفهوم اسناد تجاری
پس از آنکه معین نمودیم اسناد تجاری جزء اسناد عادی است، در این جا لازم است مفهوم اسناد تجاری را بیان نماییم.
با توجه به نقش و شغل تجارت متوجه میشویم که اجتماع بازرگانان از دیگر اجتماعات قابل تصور، جدا بوده و راهی خاص پیش رو دارد و با توجه به معاملات انبوه بازرگانان که فقط به قراردادهای عمده میاندیشند لذا دو نیاز اساسی احساس میشود، امنیت و سرعت؛ بر همین مبنا است که قراردادهای تجاری از معاملات مدنی و ابزارهای پرداخت در جایگاه مدنی فاصله میگیرد.
سند در تجارت از چارچوب قانون مدنی خارج شده و یک نظام وجودی جدیدی از آن احساس میشود. از حالت کاغذی که به عنوان ابزار اثباتی است خارج شده و این سند که در چارچوب قانون مدنی استقلالی ندارد در قانون تجارت وصف تجریدی کسب میکند و مزایایی به خود میگیرد و آن را از وصف ساده اسناد عادی در قانون مدنی جدا میکند.
درست است که در ابتدا بیان نمودهایم که سند تجاری جزء اسناد عادی است (طبق قانون مدنی) ولی در اینجا میگوییم که در قانون تجارت نقش اساسی دارد و ارزش مختص به خود مییابد و چه بسا که این سند تجاری مسئولیت زیادی برای صاحبان امضا در آن بوجود میآورد که باعث سهولت قابل ملاحظهای در انجام معاملات میشود. پساین سند را در چارچوبهای مختلفی میتوان بررسی کرد.
۱- سهولت گردش اقتصادی برای بازرگانانایجاد میکند.
۲- امنیت به وجود میآورد.
۳- کسانی که آن را امضا میکنند، مسئولند.
«بحث تضامنی بودن مسئولیت، خود یک امر مهم است که سند تجاری را از یک سند عادی کاملاً تفکیک میکند.» چه تضمینی بهتر ازاینکه دارنده سند تجاری با این که سند عادی است میتواند به راحتی علیه صادر کننده، ظهرنویس و... اقامه دعوی کند در حالیکه در هیچ جای اسناد مدنی (عادی) چنین چیزی نداریم و حتی دست به دست شدن این اوراق کاملا ً واجد ارزش نقل و انتقال اصل مال است.
سند تجاری در معنای اعم کلمه (شامل برات، سفته وچک، قبض انبار، سهام شرکتها و...) و به معنای شاخص شامل برات، سفته و چک میباشد. البته بین نویسندگان حقوقی در مورد تعریف سند تجاری تفاوتهایی هر چند به ظاهر ساده مشاهده میکنیم.
یکی از حقوقدانان معاصر جناب آقای دکتر اعظمی زنگنه اسناد تجاری را چنین تعریف مینماید:
«اسناد تجاری به معنی اخص اسنادی است که قانون تجارت برای آنها مزایای مخصوصی قائل شده است.»
آقای دکتر ستوده تهرانی اسناد تجاری را چنین بیان میکند: «اوراقی محسوب میشود که قابل معامله بوده و معرف طلبی به سررسید مدت کم میباشد.»
آقای دکتر امیر حسین فخاری اسناد تجاری در معنی اخص را اسنادی میداند که قابل معامله و به نفع دارنده آن معرف وجود طلبی در سررسید کوتاه مدت میباشد واین اسناد معمولاً برای معاملات بازرگانی مورد استفاده قرار میگیرد.
آقای دکتر بهروز اخلاقی اسناد تجاری را چنین تعریف مینماید:«در معنی اخص اسناد تجاری به اسنادی گفته میشود قابل نقل و انتقال و متضمن پرداخت مبالغ معینی به رویت یا سررسید کوتاه که به جای پول وسیله پرداخت قرار گرفته و از امتیازات ویژه قانونی تبعیت میکند.»
پس دانستیم که اسناد تجاری در دو معنای اعم و اخص میباشد و سند تجاری به طور اخص شامل برات و سفته (که فقط تجار استفاده میکنند) و چک (که همه مردم استفاده میکنند) میباشد.
عناصر تشکیل دهنده این اسناد (برات، سفته و چک) عبارتند از:
۱- این اوراق از نظر ادله اثبات دعوی به عنوان سند شناخته میشود.
۲- این اسناد قابل معامله و نقل و انتقال میباشد.
۳- این اسناد در دست هر کسی که باشد نشان دهنده آن است که دارنده سند معادل مبلغ سند طلب دارد ( به شرط آن که سند در وجه حامل باشد) و معرف وجود طلب است.
۴- برات و سفته اسناد اعتباری هستند و اصولاً مدت دار میباشند و برای صاحب آنها ایجاد مالکیت میکنند.
۵- این اوراق تنها وسیله اثبات طلب نیست. سندی مستقل از روابط معاملات ابتدایی است که حق دریافت وجه مقید در آن را میدهد.
۶- سند پرداخت به شرطی میتواند وسیله پرداخت قرار گیرد که فی الواقع یک شبه پول باشد تا بتوان آن را با تکنیکهای موجود سریعاً به پول تبدیل کرد.
فصل دوم- خصوصیات حقوق تجارت و مزایا وماهیت اسناد تجاری
گفتار اول: خصوصیات حقوق تجارت و مزایای اسناد تجاری
الف- سرعت در معاملات
اصل سرعت لازمه تجارت است.زیرا انعقاد قراردادها و اجرای آنها نیاز به سرعت دارد و هر قدر سرمایهها سریعتر گردش کند به همان اندازه شرکتهای تجاری و یا خدماتی و دیگر بنگاههای اقتصادی فعالتر میشوند و به تبع آن رفاه جامعه بهتر تامین میشود. از آنجا که تاجر روزانه چندین معامله میکند و عملیات بازرگانی همیشه به قصد انتفاع صورت میپذیرند و تولید در سطح انبوه قرار میگیرد و نفع بازرگانان را تامین میکند، این خصیصه جذب نفع از خصوصیات نفع بازرگانی است. بیشک قواعد سختگیرانه، آرامش تجار و بازرگانان را به هم میریزد و چون قواعد حقوق مدنی در قراردادها انعطاف کمتری دارند، لذا موجب رکود امور اقتصادی را فراهم میآورند. از آنجا که تسهیل گردش ثروت واین که حقوق مدنی با توجه به خطراتی که در حرفه بازرگانی وجود دارد و خود حمایت بی شماری را میطلبد نمیتواند به خوبی در زمینه بازرگانی ایفای نقش کند، پس باید قواعد خاص قانون تجارت در آن اجرا شود که ساختاری حقوقی به مراتب سادهتر از حقوق مدنی برای ایجاد سرعت لازمه محسوب میگردد و البته باید این نکته را بیان نماییم که سرعت در حقوق تجارت نباید امنیت را مخدوش نماید و سرعت و امنیت هر دو لازم و ملزوم یکدیگرند.
با توجه به اینکه در حقوق تجارت برای اثبات تعهدات آزادی عمل بیشتری قائل شده اند، روزانه تاجر معاملات زیادی بوسیله تلفن و شفاهی انجام میدهد و صحت آن نیز به طرق مختلف از قبیل دفاتر تجارتی و مکاتبات، فاکتور و شهود و غیره ثابت میشود و دفاتر تجاری به نفع طلبکار قابل استناد میباشد و نکته این که احترام به مواعد و مهلتهای کوتاه در حقوق تجارت وجه تمایز بسیار مثبتی محسوب میگردد که دارندگان این اسناد باید در مواعد معینی که نسبت به حقوق مدنی مواعد کوتاهی میباشند، اقدامات خاصی را انجام دهند.
اینها مواردی است که نشان میدهد سرعت در معاملات تجاری عنصری لازم و ضروری است. تمام تلاش تاجر این است که کالا را به موقع تحویل دهد و به سرعت به پول خود دست یابد. اگر عملیات تجاری با سرعت صورت نگیرد چه بسا که بازرگان را دچار ورشکستگی نماید که خود برای جامعه و مردم معضلی بزرگ است.
پس احتیاج به قواعد خاصی در زمینه تجارت وجود دارد که هم سرعت و امنیت را تامین کند و هم تاجر بتواند اعتبار کسب کند و از طرف دولت نیز حمایت شود. به نظر میرسد اسناد تجاری تا حدودی بتوانداین نیاز را رفع کند.
ب- تقویت اعتبار
اسناد تجاری وسیله سهل و مناسبی برای تحصیل اعتبار میباشند و اصل سرعت به تنهایی قادر به تامین اهداف حقوق تجارت نیست. چون سرعت همیشه با مخاطراتی همراه است، لذا تقویت اعتبار نقش مهمی برای بازرگان دارد. تاجری که جنس را میخرد و صاحب کارخانهای که جنس را تهیه میکند در موقع خرید جنس یا خرید مواد اولیه اغلب پول کافی در اختیار ندارد، لذا متوسل به برات و سفته میشود و به این طریق کسب اعتبار میکند. چون اغلب بین تاریخ صدور و تاریخ سررسید این اسناد فاصله است و در طی این مدت این اسناد میتواند به کمک دارندگان خود آمده و برای آنها ایجاد اعتبار نماید. لذا اصولاً از راههای زیر میتوانند کسب اعتبار نمایند:
۱- اسکونت (تنزیل): دارنده سند با ظهرنویسی به نفع دیگری سند خود را مورد انتقال قرار میدهد و معمولاً بانکها این اسکونت را میپذیرند و دارنده سند، سندش را به نفع بانک اسکونت میکند و بانک دارنده سند میشود و بانک قبل از سررسید وجه را به نفع کسی که به نام او ظهرنویسی شده پرداخت میکند، البته مقداری وجه کم میکند و به این روش بازرگان کسب اعتبار میکند و همین که بانک میپذیرد با اسکونت این سند پولش را پرداخت کند مبین اعتبار امضاکنندگان است.
۲- خرج کردن:یعنی قبل از سررسید، سند را ظهرنویسی کرده و به دیگری منتقل میکند. ممکن است اگر یک فرداین سند را به دیگری بدهد، قبول نکند و بگوید من برای شما اعتبار قائل نیستم پس اگراین اسناد دارای امضا از اشخاص معتبر باشد به راحتیاین سند را میپذیرند و این که بانکها میتوانند با دادن اعتبار به مشتریان بر روی آنها برات کشیده و قبولی بگیرند یا سفته اخذ نمایند کهاین اوراق نیز ممکن است یا از طریق ظهرنویسی به طلبکار واگذار شود و یا با نرخی نازل مورد تنزیل قرار گیرند.
گفتار دوم: مزایای اسناد تجاری
اسناد تجاری دارای مزایای منحصری میباشند که عبارتند از: